Page 4 - โครงการเด็กไทยสายตาดี ปี 2566

แนวทางปฏิบัติการคัดกรองสายตาและการแก้ไขปัญหาสายตาผิดปกติ 1. หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

1.2.5 โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชนที่มีหน่วย

โครงการ 1.1 ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย ทำาหน้าที่ สนับสนุนงาน Refraction Unit ทำาหน้าที่ สนับสนุนจักษุ แพทย์ พยาบาลเวชปฏิบัติทางตา 1.2.6 โรงพยาบาลชุมชน/โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพต�าบล
โครงการ
1) สนับสนุนทางด้านวิชาการโดยการจัดอบรมการคัดกรองสายตา
เด็กไทยสายตาดี ปี 2566
เด็กไทยสายตาดี ปี 2566 ทางด้านวิชาการและการฝึกอบรม และจัดเตรียมบุคลากรจักษุแพทย์ พยาบาลเวช หรือนักทัศนมาตรศาสตร์ เข้ารับการอบรมการคัดกรองภาวะสายตาผิดปกติ และ นักเรียนให้แก่ครูประจำาชั้น ครูอนามัยในโรงเรียนในเขตพื้นที่รับผิดชอบ
2) ตรวจคัดกรองซ้�าเพื่อยืนยันผลการตรวจคัดกรองเด็กที่มีภาวะ
ปฏิบัติทางจักษุ หรือนักทัศนมาตรศาสตร์ให้มีความพร้อมสำาหรับ การดำาเนินงาน การวัดแว่นสายตาในเด็ก และทำาหน้าที่อื่น ดังนี้ สายตาผิดปกติจากโรงเรียน
ในระดับนโยบาย และจัดทำาทะเบียนหน่วยให้บริการตรวจวัดสายตานอกกระทรวงสาธารณสุข 1) สนับสนุนบุคลากร 3) ประสานงานกับครูในโรงเรียน เพื่อส่งนักเรียนที่มีภาวะสายตา
วัตถุประสงค์ กลุ่มเป้าหมาย **หมายเหตุ สนับสนุนแว่นสายตาสำาหรับเด็กนอกสิทธิ์ จักษุแพทย์และพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา ผิดปกติเข้ารับการตรวจวินิจฉัยเพื่อยืนยันผลที่โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป
1.2 กระทรวงสาธารณสุข

หรือนั กทัศนมาตรศาสตร์ และร่วม
โรงพยาบาลชุมชนที่มีหน่วย Refraction Unit ที่รับผิดชอบพื้นที่ร่วมกับสำานักงาน
้
 เพื่อให้นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ทุกคน  นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ทุกคน 1.2.1 กรมอนามัย ทำาหน้าที่ ขับเคลื่อนนโยบาย ประสานงานกับโรงเรียนประถมศึกษา ดำาเนินการจัดอบรม อบรมฟื นฟูหลักสูตร สาธารณสุขจังหวัด
ได้รับการตรวจคัดกรองสายตาอย่างครอบคลุม ในโรงเรียนทุกสังกัดทั่วประเทศ ทุกสังกัดทั่วประเทศในการคัดกรองสายตานักเรียน และสนับสนุนสื่อและอุปกรณ์ การคัดกรองภาวะสายตาผิดปกติของ 4) บันทึกและรวบรวมข้อมูลการคัดกรองสายตานักเรียน และ
(เน้นการคัดกรองเชิงรุก ป.1)
 เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการแว่นตาสำาหรับเด็ก การคัดกรองสายตานักเรียน และติดตามประเมินผลการคัดกรองสายตานักเรียน รายงานผลการดำาเนินงาน ในระบบข้อมูลของกระทรวงสาธารณสุข (HDC – School
 นักเรียนชั้นอื่น (อนุบาล, ประถมศึกษาปีที่ 2 - 6) สำ านั กงานสาธารณสุขจังหวัดให้แก่
ที่มีภาวะสายตาผิดปกติ 1.2.2 กรมการแพทย์ โดย โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ (วัดไร่ขิง) Health และ vision2020
กรณีสงสัยมีอาการสายตาผิดปกติ แพทย์หรือพยาบาลในโรงพยาบาลชุมชน
ทำาหน้าที่เป็น Training Center การฝึกอบรมการคัดกรองภาวะสายตาผิดปกติ 5) เสนอโครงการเพื่อขอสนับสนุนจากท้องถิ่น
(ไม่เกิน ป.6) หรืออายุ 3 – 12 ปี และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำาบล
สามารถรับแว่นตาได้ การวัดแว่นสายตาเด็กสำาหรับจักษุแพทย์ พยาบาลเวชปฏิบัติทางจักษุ นักทัศนมาตรศาสตร์ 1.3 ส�านักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ทำาหน้าที่
ตัวชี้วัด และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงประสานงานการจัดหาแว่นสายตาสำาหรับเด็ก 2) ตรวจวินิจฉัยเพือยืนยัน ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมกำาหนดรูปแบบแนวทางการจัด
่
่
รวมถึงสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี โรงพยาบาลราชวิถี โรงพยาบาลเลิดสิน ผลการตรวจคัดกรองเด็กทีมีภาวะสายตา ระบบบริการ ชี้แจง ซ้ักซ้้อมความเข้าใจการใช้งบ กปท. ประสานการดำาเนินงาน
 ร้อยละของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ได้รับการคัดกรองสายตา (ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80)
โรงพยาบาลนพรัตน์ราชธานี สนับสนุนการให้บริการตรวจวินิจฉัยสายตา กรณีนักเรียน ผิดปกติ และวัดแว่นตา ระดับท้องถิ่น สร้างการรับรู้ และการประชาสัมพันธ์ ร่วมออกแบบและสนับสนุน
 ร้อยละของนักเรียนที่มีสายตาผิดปกติได้รับการตรวจวินิจฉัยโดยจักษุแพทย์ (ไม่น้อยกว่าร้อยละ 60)
สายตาผิดปกติ พร้อมแว่นสายตา ในกรุงเทพมหานคร ข้อมูลที่ใช้กำากับติดตาม กำาหนดหลักเกณฑ์ เงื่อนไข ราคา การจ่ายชดเชย การตรวจ
 นักเรียนได้รับแว่นสายตา 5,000 ราย
1.2.3 คณะกรรมการการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) สาขาตา สอบชดเชยค่าบริการ ประสาน และกำากับดำาเนินงานในพื้นที่ให้เด็กได้เข้าถึงบริการ
ขอบเขตบร ิการ ทำาหน้าที่ ประสานความร่วมมือกับโรงพยาบาลที่มีหน่วยตรวจตาและสำานักงาน แว่นตา
สาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) จัดอบรมการคัดกรองสายตานักเรียนแก่ครู สนับสนุน 3) ประสานงานกับหน่วยรับตัดแว่น บทบาทหน้าที่ของส�านักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ระดับเขต
่
่
1. นักเรียน ป.1 ทั่วประเทศ ได้รับการตรวจคัดกรองสายตาโดยครูและเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เพือตัดแว่นตาให้กับเด็กทีมีภาวะสายตาผิดปกติ
ช่วยเหลือโรงพยาบาลที่มีหน่วยตรวจตา จัดทำาทะเบียนหน่วยที่ให้บริการในสังกัด (สปสช.เขต)
กรณีเด็กชั้นเรียนอื่นที่ครูสังเกตหรือสงสัยมีสายตาผิดปกติให้ได้รับการตรวจคัดกรอง ่
กระทรวงสาธารณสุข จัดเครือข่ายบริการในแต่ละพื้นที่เขต ประสานหน่วยบริการ 4) ติดตามและประเมินผลเด็กทีมี 1. ประสาน service plan เขตสุขภาพ สาขาตา และ/หรือ คณะทำางาน
โดยเด็กที่มีสายตาผิดปกติ (VA ตั้งแต่ 20/50 ขึ้นไป) จะได้รับการส่งต่อเพื่อตรวจวินิจฉัยโดยจักษุแพทย์
่
2. จักษุแพทย์ นักทัศนมาตร และพยาบาลเวชปฏิบัติทางตา ตรวจวินิจฉัยเด็กที่มีสายตาผิดปกติ เขียนโครงการ เสนอ อปท. ภาวะสายตาผิดปกติทีได้รับแว่นตา และรายงานผล 5X5 จัดให้มีบริการคัดกรองและการแก้ไขปัญหาเด็กที่มีภาวะสายตาผิดปกติ
หรือมีความผิดปกติทางตาด้านอื่นที่สามารถแก้ไขได้ด้วยแว่นตา วัดค่าสายตา และสั่งตัดแว่นตา 1.2.4 ส�านักงานสาธารณสุขจังหวัด 5) บันทึ กและรวบรวมข้อมูล ในแต่ละจังหวัด อำาเภอ ตำาบล
3. เด็กที่ได้รับวินิจฉัยสายตาผิดปกติหรือมีความผิดปกติทางตาด้านอื่น ได้รับแว่นตา 1) สนับสนุนทางด้านวิชาการโดยการจัดอบรมการคัดกรองสายตา ่ 2. ประสานเขตพื้นที่การศึกษา ศึกษาธิการจังหวัด สนับสนุนให้โรงเรียน
และตรวจติดตามหลังใช้แว่น 6 เดือน ้ ่ การคัดกรองสายตาของนักเรียนทีมีภาวะสายตา
นักเรียนให้แก่ครูประจำาชัน ครูอนามัย เจ้าหน้าทีสาธารณสุข โรงพยาบาลชุมชน ในทุกสังกัดดำาเนินการตรวจคัดกรองภาวะสายตาผิดปกติในเด็กนักเรียนประถม
4. เด็กที่จำาเป็นต้องใช้แว่นตา มีสิทธิได้รับแว่นตา คนละ 1 อันต่อปี ผิดปกติ ผลการจัดแว่นตาให้เด็กและรายงานผล
้
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำาบล ในพืนที ่ ศึกษาปีที่ 1 หรือเด็กชั้นเรียนอื่นที่อาจมีภาวะสายตาผิดปกติ
5. กรณีที่ผู้ปกครองสังเกตหรือสงสัยเด็กมีสายตาผิดปกติ สามารถเข้ารับบริการตรวจคัดกรอง การดำาเนินงานในระบบข้อมูล vision2020
้
2) ดำาเนินการจัดอบรมและอบรมฟืนฟูหลักสูตรการคัดกรองภาวะ 3. ประสาน ชี้แจง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้การสนับสนุนโครงการ
และวินิจฉัยที่หน่วยบริการ (Walk-in) หากวินิจฉัยสายตาผิดปกติ สามารถรับแว่นตาได้
สายตาผิดปกติให้แก่แพทย์หรือพยาบาลในโรงพยาบาลชุมชนและโรงพยาบาลส่งเสริม การส่งต่อเด็กนักเรียนที่มีภาวะสายตาผิดปกติ เพื่อเดินทางไปรับการตรวจวินิจฉัย
ว ิธีการด�าเนินการ สุขภาพตำาบล โดยประสานงานกับจักษุแพทย์ พยาบาลเวชปฏิบัติทางตา หรือ ่ ยืนยัน รับแว่นตาและตรวจติดตามหรืออาจดำาเนินการจัดให้มีหน่วยบริการคัดกรอง
้
นักทัศนมาตรในพืนที ่ 6) โรงพยาบาลทีมีความพร้อมควรจัดช่องทางการให้บริการเป็ นกรณี และวัดแว่นตาเคลื่อนที่ รวมถึงหน่วยรับตัดแว่นตา เพื่ออำานวยความสะดวกการเข้าถึง
่
่
การดำาเนินงานคัดกรองสายตานักเรียนโดยความร่วมมือระหว่างบุคลากรทางการศึกษา คือ ครูประจำาชั้น เฉพาะ (Fast tract) สำาหรับนักเรียนทีมีภาวะสายตาผิดปกติทีส่งต่อ (refer) มารับ
่
3) ประสานงานระหว่างโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทัวไป บริการของเด็กนักเรียน โดยประสานหารือกับหน่วยบริการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ประถมศึกษาปีที่ 1 ครูอนามัยโรงเรียน และบุคลากรสาธารณสุขทุกระดับ ได้แก่ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ่
่
่
ตำาบล โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลศูนย์ สำานักงานสาธารณสุขอำาเภอ สำานักงาน โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำาบล เพือให้นักเรียนทีมีภาวะสายตา การตรวจวินิจฉัย ตรวจยืนยันผล การรักษาทีเหมาะสม 4. กำากับ ติดตามและประเมินการเข้าถึงบริการคัดกรอง ตรวจวินิจฉัยยืนยัน
่
สาธารณสุขจังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และเขตสุขภาพ โดยมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หน้าที่ความรับผิดชอบ ผิดปกติได้รับการตรวจวินิจฉัยเพือยืนยันผล แว่นตา ตลอดจนสุ่มตรวจสอบการรับบริการและความพึงพอใจของผู้เกี่ยวข้อง
และแนวทางการดำาเนินงาน ดังนี้ 4) กำากับ ติดตาม รวบรวมผลการดำาเนินงาน และสนับสนุน
่
่
ให้การช่วยเหลือด้านอืนๆ ทีจำาเป็น
1 2 3 4
2. บุคลากรที่มีส่วนร่วมในการด�าเนินงาน 3. ระบบข้อมูลและการรายงานผล
1.4 กระทรวงศึกษาธิการ ทำาหน้าที่ ประสาน ถ่ายทอดนโยบาย 1.5 กระทรวงมหาดไทย กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ทำาหน้าที่ ประสาน
สู่การปฏิบัติ และสนับสนุนการดำาเนินงานการคัดกรองสายตานักเรียนในโรงเรียน ถ่ายทอดนโยบาย ข้อสั่งการไปสู่ อปท. และสนับสนุนการดำาเนินงานการ
คัดกรองสายตานักเรียนในโรงเรียนที่อยู่ภายใต้ความรับผิดชอบ รวมทั้งสนับสนุนและ
ที่อยู่ภายใต้ความรับผิดชอบ รวมทั้งสนับสนุนและให้การช่วยเหลือด้านอื่นๆ ที่จำาเป็น 2.1 บุคลากรฝ่ายสาธารณสุข 3.1 ครูประจำาชั้นเป็นผู้ตรวจคัดกรองและบันทึกผลการตรวจ
ให้การช่วยเหลือด้านอื่นๆ ที่จำาเป็น ดังนี้
ดังนี้ 2.1.1 ผู้ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุขทุกเขตสุขภาพ ผู้อำานวยการ คัดกรองสายตานักเรียนในรูปแบบไฟล์ที่กำาหนด
1) สนับสนุนและอำานวยความสะดวก สำานักงานเขตสุขภาพ (COO) ประธานคณะกรรมการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ 3.2 กรณีพบสายตาผิดปกติ
1) ครู ตรวจคัดกรองสายตา
่
การจัดการเดินทางให้นักเรียนทีมีสายตาผิดปกติ (CSO) นายแพทย์สาธารณสุขจังหวัด ผู้อำานวยการศูนย์อนามัย สาธารณสุขอำาเภอ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่ (รพ.สต./PCU/รพช.) ตรวจซ้�ายืนยัน
นักเรียน และส่งต่อนักเรียนที่มีภาวะ ้ ่
ได้รับการตรวจวินิจฉัยตามความเหมาะสมของพืนที
ประธานคณะกรรมการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) สาขาตา ระดับเขต และเป็นผู้บันทึก นำาเข้าข้อมูลผลการตรวจคัดกรองสายตานักเรียนในระบบ vision2020
สายตาผิดปกติได้รับการตรวจซ้�าร่วมกับ 2) ดำาเนินการคัดกรองสายตานักเรียน
่
และจังหวัด ผู้อำานวยการโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทัวไป โรงพยาบาลชุมชน thailand.org เพื่อให้ได้รับการตรวจวินิจฉัยโดยจักษุแพทย์ โดยเร็ว พร้อมบันทึก
่
เจ้าหน้าที่สาธารณสุขจากหน่วยบริการ และส่งต่อนักเรียนทีมีภาวะสายตาผิดปกติได้รับ
2.1.2 จักษุ แพทย์ พยาบาลเวชปฏิบัติทางตาในโรงพยาบาลศูนย์ ใน HIS ของสถานบริการเพื่อส่งออกเป็น 43 แฟ้ม เข้าระบบ HDC - SH และเก็บเป็น
่
สาธารณสุขที่ดูแลรับผิดชอบโรงเรียน การตรวจซ้้ำ าร่วมกับเจ้าหน้าทีสาธารณสุขจาก
่
โรงพยาบาลทัวไป โรงพยาบาลชุมชน ข้อมูลไว้ใช้ประโยชน์ต่อไป
่
หน่วยบริการสาธารณสุขทีดูแลรับผิดชอบโรงเรียน
่
2.1.3 พยาบาลวิชาชีพและเจ้าหน้าทีสาธารณสุขในโรงพยาบาลส่งเสริม กรณีสายตาปกติ
่
3) ติดต่อผู้ปกครองของเด็กทีพบว่า
่
มีภาวะสายตาผิดปกติ เพือขออนุญาตส่งตัวเข้ารับ สุขภาพตำาบล บันทึกใน HIS ของสถานบริการ เพื่อส่งออกเป็น 43 แฟ้ม เข้าระบบ HDC - SH
(อนามัยโรงเรียน) https://hdcservice.moph.go.th/hdc/
การตรวจยืนยันผลโดยจักษุแพทย์
2) ติดต่อผู้ปกครองของ 4) แจ้งผลการตรวจยืนยันจากจักษุแพทย์ ทั้งระบบ vision2020thailand.org และ HDC - SH จะบูรณาการแลกเปลี่ยนข้อมูล
่
นักเรียนที่ได้รับการตรวจพบว่ามี ของโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทัวไป โรงพยาบาลชุมชน กันทั้ง individual data และ summary data ซ้ึ่งจะส่งผลให้ทั้ง 2 ระบบมีข้อมูลที่เท่ากัน
่
ภาวะสายตาผิดปกติ เพื่อขออนุญาต ทีมีหน่วย Refraction Unit ให้แก่ผู้ปกครอง 3.3 เมื่อตรวจวินิจฉัยแล้ว เจ้าหน้าที่ของโรงพยาบาลที่มีหน่วยตรวจตา
้
่
รับทราบและนัดหมายเพือติดตามผลครังต่อไป จะลงบันทึกผลการตรวจวินิจฉัย พร้อมบันทึกค่าสายตา ลงในระบบ HIS
ส่งตัวเข้ารับการตรวจยืนยันโดย
่
5) องค์กรปกครองส่วนท้องถิน (อปท.) ของสถานพยาบาลและระบบ vision2020thailand.org เพื่อสั่งวัดแว่นสายตา
จักษุแพทย์
่
ทำาหน้าที สนับสนุนงบประมาณ ดำาเนินโครงการ ส่งให้หน่วยรับบริการตัดแว่น
่
นำ าพาเด็กทีมีสายตาผิดปกติไปพบจักษุ แพทย์
การก�ากับ ติดตาม และประเมินผล
่
้
รับแว่นตา เพือตรวจยืนยันทดสอบแว่นสายตา 2 ครัง
1. การเข้าถึงบริการตรวจคัดกรองของเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
้
และตรวจติดตาม หลัง 6 เดือน 1 ครัง หรือการอบรมครู 2.2 บุคลากรฝ่ายการศึกษา
3) แจ้งผลการตรวจยืนยัน 2. การเข้าถึงบริการตรวจวินิจฉัยยืนยันของเด็กที่มีผลคัดกรอง
หรือร่วมจัดบริการ ้ ่
2.2.1 ศึกษาธิการจังหวัด ผู้อำานวยการสำานักงานเขตพืนทีการศึกษา
จากจักษุแพทย์ของโรงพยาบาลศูนย์ ภาวะสายตาผิดปกติ
2.2.2 ผู้อำานวยการโรงเรียน
โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชน ้ 3. การเข้าถึงแว่นตาของเด็กที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีภาวะสายตาผิดปกติ
1.6 ภาคเอกชน องค์กร สนับสนุน 2.2.3 ครูประจำาชัน ครูอนามัย
ที่มีหน่วย Refraction Unit ให้แก่ 4. โรงเรียนที่จัดให้มีการตรวจคัดกรองสายตา
แว่นสายตาสำาหรับนักเรียน องค์กรภาคสังคม 2.3 บุคลากรองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ผู้ปกครองรับทราบและนั ดหมาย 5. การมีส่วนร่วมของท้องถิ่น
ฯลฯ โดยประสานงานกับหน่วยงาน ผู้เชี่ยวชาญ 2.3.1 นายกองค์การบริหารส่วนตำาบล นายกเทศมนตรี
เพื่อติดตามผลครั้งต่อไป ในการสนับสนุนการส่งต่อ
ด้านสาขาจักษุ จักษุแพทย์ 2.3.2 ปลัดองค์การบริหารส่วนตำาบล ปลัดเทศบาล
การบริการคัดกรองและ
่
2.3.3 ผู้อำานวยการกองสาธารณสุขและสิงแวดล้อม
ที่เกี่ยวข้อง
5 6 7 8